گفت‌‌و‌گوی هفته‌نامه شنبه با شروین عقیلی، هم‌بنیانگذار و مروارید ناطقی، مدیر تجاری سازی استارتاپ فندور

استارتاپ فندور یک استارتاپ نوآورانه در حوزه بیوشیمی است که توسعه فناوری افزودن خواص آنتی ویرال و آنتی باکتریال به الیاف سلولزی نظیر پارچه و کاغذ را دنبال می کند. توسعه این فناوری توانمند ساز می تواند مبدأ طیف وسیعی از محصولات نوآورانه اعم از انواع پوشاک آنتی وایرال و کاغذهای ضد ویروس باشد. به عنوان نمونه، توسعه این فناوری می تواند انقلابی در تولید ماسک های پارچه ای به وجود آورد و امکان تولید پوشاک پزشکی قابل شست‌و‌شو (و نه یکبار مصرف) با قابلیت حفظ خاصیت آنتی وایرال را فراهم کند. رویکرد فندور در افزودن خاصیت آنتی وایرال به الیاف سلولزی متمرکز بر روش Solution یا همان چسباندن ماده آنتی وایرال و انتی باکتریال به بافت ها و سلول های الیاف سلولز است. استارتاپ فندور در یک فرآیند توسعه طولانی موفق به شناسایی نانوپارتیکل های دارای خواص آنتی وایرال و آنتی باکتریال و سپس ایموبولایز کردن آن ها روی عامل های شیمیایی سازنده سلولز شده است. این استارتاپ در حال حاضر موفق دستیابی به نتایج مطلوب در محیط آزمایشگاهی شده و مشغول بهینه سازی نتایج اختصاصی برای ورود به مرحله تولید محصولات تجاری و آماده جذب سرمایه گذار است.

ایده فندور چطور شکل گرفت؟
ایده فندور همزمان با شروع همه گیری کرونا و از بهمن ۱۳۹۸ شکل گرفت. ظهور بیماری همه گیر جهانی منجر به افزایش قابل توجهی در تقاضا برای ماسک و سایر محصولات ضد ویروس (آنتی وایرال) شد و در این مدت به صورت خاص استفاده از ماسک های پارچه ای توسط بخش زیادی از مردم مورد توجه قرار گرفت. عموم مردم آگاهی بسیار محدودی در مورد اینکه واقعاً چقدر ماسک های پارچه ای به جلوگیری از ورود ویروس به سیستم تنفسی شان کمک می کند، دارند. و از این‌رو استارتاپ فندور مطالعات تخصصی و فعالیت های توسعه فناوری و توسعه محصول خود را بر کارایی تصفیه در انواع پارچه ها و فیلتر های مقابله کننده با جذب و تراگذری انواع انتقال ویروس در محدوده ۱۰ میکرومتر تا ۱۰ نانومتر متمرکز کرد.
پرکاربردترین الیاف در ساخت انواع پوشش های پارچه ای مانند لباس، روتختی و ملحفه و همچنین ماسک های تنفسی پنبه است که در تراکم های بالاتر (تعداد نخ بیشتر) در برابر تراگذری ویروس ها و سایر نانوذرات آلاینده عملکرد بهتری خواهد داشت و تفاوت قابل توجهی در بازده تصفیه ایجاد می کند. همچنین وجود شکاف (عدم مناسب بودن ماسک از نظر فیت شدن بر روی صورت) تا ۶۰ درصد منجر به کاهش قدرت تصفیه هوا می شود و این موضوع، مسئله طراحی و توسعه یک ماسک مناسب با در نظر گرفتن معیارهای تناسب (Fit) و نشت (Leakage) و همچنین افزایش کارایی در قدرت جذب نانوذرات را برای فندور حائز اهمیت دوچندانی کرد.

فندور چه محصولاتی ارائه می دهد؟
استارتاپ فندور یک استارتاپ نوآورانه و جذاب در حوزه میان رشته ای مهندسی نساجی و شیمی زیستی (بیوشیمی) است که توسعه فناوری افزودن خواص آنتی ویرال و آنتی باکتریال به الیاف سلولزی نظیر پارچه و کاغذ را در دستور کار خود قرار داده است. هدف غایی و نهایی تیم فندور تولید ماسک های آنتی وایرال نیست، هر چند به منظور اثبات کارایی و اثربخشی این فناوری جدید و منحصر‌به‌فرد دست روی ماسک های تنفسی که امروزه بیش از پیش مورد توجه بازارهای مصرف قرار گرفته اند، گذاشته ایم. محصولات بعدی که می توانند توسعه یافته و به بازار عرضه شوند، شامل انواع تکستایل روزانه و دکوراتیو اعم از پوشاک، ملحفه، روتختی، روپوش های بیمارستانی و صنعتی و حتی پرده و روکش صندلی وسایل نقلیه عمومی مانند هواپیما و اتوبوس و قطار هستند. ماسک تنفسی برای ما یک محصول جمع و جور و مورد توجه برای شروع و ورود به فاز تولید صنعتی و اثبات اثربخشی فناوری فندور است. در گام های بعدی توسعه و تولید محصولات نوآورانه دیگری اعم از انواع فیلترهای هوا و به‌ویژه فیلترهای هپا (HEPA) و فیلترهای هواساز خودرو و کابین هواپیما با خاصیت آنتی وایرال و آنتی باکتریال خواهد بود.

تاکنون جذب سرمایه داشتید؟
سرمایه کامل مورد نیاز به منظور تکمیل فعالیت های تحقیق و توسعه و همچنین سرمایه بذری اولیه به منظور توسعه تجاری و فرآیند کشف مشتری و طراحی نمونه های اولیه همگی با حمایت ارزنده شتابدهنده پرتقال تامین شد و در اختیار تیم ما قرار گرفت. با وجود اینکه شتاب‌دهنده ها در TRL های پایین تر و در مرحله تحقیق و توسعه ورود نمی کنند، فندور این خوش شانسی را داشت که با توجه و علاقه مدیران شتاب‌دهنده پرتقال، از مرحله تحقیق و توسعه چتر حمایت مالی مورد نیاز خود را دریافت کند و با تکمیل مایلستون هایی که در طول یک سال و نیم پیش مد نظر قرار داده بودیم، اکنون آماده جذب سرمایه برای توسعه صنعتی و ورود به بازارهای مصرف هستیم.

مراحل تحقیق و توسعه فناوری و محصولات فندور چقدر زمان برد؟
تحقیق و توسعه در خصوص فناوری فندور یا همان فناوری آنتی وایرال کردن پارچه های پنبه ای و سلولزی با مطالعه بر فناوری های موجود که سابق بر این روی انواع الیاف شامل پنبه، ابریشم، شیفون (نوعی پارچه ابریشمی)، فلانل، انواع مختلف پارچه های سنتتیک و یا ترکیبی از آن ها آغاز شد و گام به گام توسعه فرمولاسیون جدید و فناوری مناسب و سازگار با صنایع تکستایل تکمیل شد. فندور در یک فرآیند توسعه طولانی موفق به شناسایی نانوپارتیکل های دارای خواص آنتی وایرال و آنتی باکتریال و سپس ایموبولایز کردن آن ها روی عامل های شیمیایی سازنده سلولز شده است. این فرمولاسیون بی نظیر و منحصر بفرد است. از سوی دیگر روش و رویکرد فندور در اعمال و افزودن خاصیت آنتی وایرال به الیاف سلولزی متمرکز بر روش غرق کردن پارچه و عبور آن از محلول یا همان چسباندن ترکیب آنتی وایرال و آنتی باکتریال به بافت و سلول های الیاف های سلولزی است. این شیوه اعمال لایه پوششی به پارچه روش معمول و رایج صنعت نساجی است و بر خلاف نمونه های معدود مشابه بین المللی فندور، نیازی به بکارگیری ماشین آلات و فناوری های جدید و گران‌قیمت مانند اولتراسونیک به منظور ایجاد چسبندگی ذرات به پارچه وجود ندارد. استارتاپ فندور در حال حاضر موفق دستیابی به نتایج مطلوب در محیط آزمایشگاهی شده و مشغول بهینه سازی نتایج اختصاصی برای ورود به مرحله تولید محصولات تجاری و آماده جذب سرمایه گذار است.

آیا فندور رقیبی دارد؟
طی مطالعات و جست‌و‌جوهای صورت گرفته در صنایع نساجی و سلولزی (به‌خصوص تولیدکنندگان ماسک پارچه ای) تاکنون در کشور محصولی با ترکیب ویژه و فرمولاسیون اختصاصی که دارای این حد از ماندگاری و تاثیرگذاری در خاصیت آنتی وایرال باشد، مشاهده نشده است. یک نمونه اولیه محصول مشابه در داخل کشور که البته متمرکز بر نخ‌ریسی نقره است، مشاهده شده که به زعم تیم ما و متخصصان صنعت، افزایش مقیاس تولید آن بسیار دشوار و پر‌هزینه است. علاوه بر آن، نخ ریسی نقره در میان الیاف پنبه از نظر بهای تمام شده محصول نهایی بسیار گران تمام می شود و بر پارچه های تولید شده از قبل نیز قابل اعمال نیست. نکته قابل توجه آن است که صرفاً در کشور سوییس و همچنین رژیم اشغالگر قدس ۲ شرکت فناورانه و نوآورانه با هدف مشابه آنتی وایرال کردن پارچه های پنبه ای و سلولزی فعالیت کردند که فرمولاسیون و روش اعمال آن ها متفاوت است. این ادعاها بر اساس بررسی های جامعی که در طول دوره شتاب‌دهی در این صنایع انجام شده طرح می شود و آمادگی کامل داریم با اولین شرکت صنعتی کشور که علاقه‌‌‌‌مند به سرمایه گذاری بلند مدت و دو طرفه در این حوزه باشد، وارد قرارداد همکاری انحصاری شویم.

چالش هایی که در این مسیر با آن روبرو بودید چه بوده؟
سویه های باکتری و قارچ و بررسی فعالیت ضد میکروبی و ضد قارچ نانوذرات فلزی بر آنها و همچنین نشاندن نانوپارتیکل های اصلاح شده فلزی در کنار بیوپلیمرهای مورد استفاده در الیاف های پنبه ای برای بلوکه نمودن پاتوژن ها و در نتیجه دستیابی به غلظت های مختلف نانو ذرات فلزی برای جلوگیری از رشد باکتری و ویروس از جمله چالش های کلیدی توسعه فناورانه این محصول بوده که خوشبختانه موفق به غلبه بر آن ها شدیم.

برنامه توسعه و آینده؟
این محصول سطوح توسعه ایده و نمونه اولیه آزمایشگاهی را گذرانده و در حال حاضر در مرحله رگولاتوری و بعد از آن، تولید صنعتی و جذب سرمایه قرار دارد. با توجه به اینکه در خصوص این فناوری چندین سال، کار مداوم و مستمر و علمی انجام شده، سرمایه گذاری آنچنان بالایی نیاز نیست. بیشترین هزینه های پیش بینی شده در طرح توسعه صنعتی این استارتاپ مرتبط با هزینه های متغیر جهت تست و تولید این محصولات در مقیاس صنعتی با همکاری بازیگران بزرگ صنعت می باشد و در اختیار قرار دادن فضای فیزیکی و پایلوتی واحد تولیدی جهت نهایی کردن فناوری و بهره‌برداری است.

نقاط ضعف و قوت فندور
نقاط قوت:
استفاده از نانوذرات ارزان قیمت به جای نانوذرات فلزی گران‌قیمت آنتی باکتریال مانند نقره و ایجاد توجیه اقتصادی
اثبات خواص مفید بیوپلیمرهای ترکیب شده با نانوذرات فلز اعم از زیست سازگاری، زیست تخریب پذیری، عدم سمیت، خواص ضد میکروبی و…
اثبات خاصیت ضد باکتریایی نانوذرات فلز بر باکتری ها ی گرم مثبت و گرم منفی که سلامت عمومی را به خطر می اندازند.
تولید ماسک پارچه ای با خاصیت بالای آنتی وایرال و قابلیت تعدد شستشوی بالا (بیش از ۱۰۰ بار)
جلوگیری از رشد باکتری ها با توجه به نتایج بالای تست های ضد پالایش باکتری
نقاط ضعف:
عدم اقبال فعالان صنعت نساجی به فناوری های مدرن به دلیل ساختار سنتی این صنعت در ایران

حجم بازار و سهم خودتان از آن حجم را چقدر می دانید؟
با ظهور بیماری های همه گیر جهانی تقاضا برای ماسک بالا رفته، به‌خصوص ماسکی که خاصیت آنتی باکتریال، آنتی فانگال و آنتی وایرال نیز داشته باشد. علاوه بر آن این فناوری در صنایع مختلفی نظیر صنایع پزشکی (تولید پوشاک پزشکی، رخت‌خواب بیمارستان ها و…) صنایع تولید فیلترهای هوا، صنایع نساجی، صنایع سلولزی، صنایع آرایشی و بهداشتی کاربرد فراوانی خواهد داشت. از این رو میتوان گفت که ما در ابتدا با تولید ماسک پارچه ای آنتی باکتریال و آنتی وایرال و در قدم های بعدی تولید محصولات متنوع می توانیم حجم بالایی از بازار صنایع نساجی را به خود اختصاص دهیم.

آمارهایی درباره فندور
از بین بردن ۹۹ درصد ویروس ها
پارچه ها محل پرورش ویروس ها و باکتری ها هستند، این محصول باعث می شود که محل ایمنی برای پرورش میکروب ها وجود نداشته باشد.
تشکیل نانو ذرات مس دارای ساختار کروی با ابعاد حدود ۲۰ نانومتر روی پارچه
تا حد زیادی پارچه های فندور خاصیت خود را در برابر هوا و مایعات نظیر آب (در زمان شست‌و‌شو) از دست نمی دهند
کارایی پالایش باکتری این فناوری ۹۶،۳ درصد است.